รายการโหนกระแสวันที่ 22 เม.ย. “หนุ่ม กรรชัย กำเนิดพลอย” ในฐานะผู้ดำเนินรายการ ผลิตในนามบริษัท ดีคืนดีวัน จำกัด ออกอากาศทุกวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 12.20 น. ทางช่อง 3 กดเลข 33 วันนี้พูดคุยกรณีฟ้าทะลายโจร ที่บางส่วนบอกว่าใช้ฆ่าเชื้อโควิด-19 ได้ แต่บางส่วนบอกว่าไม่ได้ กินทุกวันไม่ดี มีผลต่อร่างกาย วันนี้ “นพ.ปราโมทย์ เสถียรรัตน์” รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก รวมถึง “ดร.ภญ.อัญชลี จูฑะพุทธิ” ที่ปรึกษากรมการแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก พร้อมเคลียร์ประเด็นที่คนไทยสงสัย
ที่วางข้างหน้าคือ?
ดร.ภญ.อัญชลี : “ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรหลายยี่ห้อ เป็นผงใบเอามาบดใส่แคปซูล พวกนั้นทานวันละ 4 แคปซูล วันละ 4 ครั้ง อีกอันคือสารสกัด เอาฟ้าทะลายโจรที่เป็นวัตถุดิบมาสกัดด้วยแอลกอฮอล์ ทำให้เข้มข้นขึ้น ทานน้อยลง”
ตกลงฟ้าทะลายโจรข้อเท็จจริงเป็นยังไง รักษาได้ ป้องกันได้ หรือยังไงกันแน่?
นพ.ปราโมทย์ : “จริงๆ ในประเทศไทย มีพืชสมุนไพร มีอาหารที่ใช้ดูแลสุขภาพตัวเเองมานาน เมื่อก่อนเป็นหวัดเล็กๆ น้อยๆ ก็ทานยาสมุนไพร ทานยาบางประภท โรคหวัดก็มีมานานในสังคมไทย พอถึงประเด็นเรื่องโควิด เราก็ต้องเลือกวาจะเอาสมุนไพรหรือตำรับยาไหนมาใช้ในช่วงนี้ เลือกหลายเหตุผลประกอบกัน หนึ่งเป็นสมุนไพรที่อยู่ในประเทศไทย เราหาเองได้ สองเรามีองค์ความรู้ด้านวิชาการรองรับว่าจะเลือกตัวไหนยังไง สามเราผลิตเองได้ในประเทศไทยถ้าวิจัยมาแล้ว สี่ประชาชนต้องเข้าถึงได้ ก็เลยตกลงที่ฟ้าทะลายโจร เป็นยาสามัญประจำบ้านที่ประชาชนสามารถหาซื้อได้ เรามีงานวิจัยรองรับอยู่ ทราบมานานแล้วว่าฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ 4 อย่าง หนึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นภูมิคุ้มกัน สองฤทธิ์ต้านไวรัส สามมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ สี่มีฤทธิ์ลดไข้”
ต้านไวรัสเขาระบุมั้ยว่าเป็นไวรัสตัวไหน?
นพ.ปราโมทย์ : “เคยมีงานวิจัยเมื่อ 10 ปีก่อน ตอนนั้นประเทศจีน ตอนนั้นเราเจอเรื่องซาร์สระบาด เรานำฟ้าทะลายโจรมาวิจัยต้านซาร์ส ตอนนั้นเรามีงานข้อมูลเบื้องต้น พอมีโควิดขึ้นมาคนละรหัสพันธุกรรม ต้องมีการศึกษาวิจัยเบื้องต้นก่อนว่าถ้าเป็นโควิด ฟ้าทะลายโจรจะสามารถยับยั้งหรือฆ่าเซลล์ได้หรือไม่ หรือป้องกันได้หรือไม่ เลยเป็นที่มาของงานศึกษาวิจัยของกรมการแพทย์แผนไทยร่วมกับกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ทดลองในหลอดทดลองก่อน โดยเอาฟ้าทะลายโจรในรูปแบบสารสกัดหยอดเข้าไปในหลอดทดลอง ดูว่าไวรัสตายหรือไม่ยังไง ป้องกันได้หรือไม่ยังไง”
ตอนนั้นที่ใช้กับซาร์สใช้ได้มั้ย?
นพ.ปราโมทย์ : “ตอนนั้นงานวิจัยยังไม่ถึงขั้นเอามาใช้เป็นยาได้ แต่มีงานวิจัยในหลอดทดลองว่าฆ่าซาร์สได้ แต่ยังไม่ได้เอาออกมาใช้ แต่มีผลวิจัยยืนยันในหลอดทดลอง”
ดร.ภญ.อัญชลี : “ลักษณะการทำวิจัยของจีนอันนั้นเหมือนกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ทำ เขาต้องเอาเชื้อไวรัสมาเลี้ยงกับเซลล์ เพราะไวรัสอยู่เดี่ยวๆ ไม่ได้ วิธีการทดลองของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ คือเขาทดลองเลี้ยงเซลล์กับสารสกัดฟ้าทะลายโจร ซึ่งวิธีการนี้ไม่ช่วยป้องกันให้เซลล์ติดเชื้อ ในแง่การป้องกันไม่น่าได้ผล”
ภาษาชาวบ้าน ถ้าวันนี้กินฟ้าทะลายโจรเข้าไปป้องกันโควิดไม่ได้เพราะมีการทดลองไปแล้ว กินทั้งแผงก็ป้องกันไม่ได้?
ดร.ภญ.อัญชลี : “ใช่ค่ะ”
นพ.ปราโมทย์ : “หมายถึงว่าสบายอยู่ดีๆ แล้วกินไว้ก่อน เพื่อไม่ให้เชื้อเข้าตัวเลยไม่ได้ ต้องดำเนินการที่กระทรวงสาธารณสุขแนะนำ กินร้อน ช้อนส่วนตัว”
ดร.ภญ.อัญชลี : “มีวิธีทดสอบอีกวิธี คือเอาไวรัสมาเลี้ยงกับสารสกัดสมุนไพร ก่อนเอาไปติดเซลล์ เอาไวรัสมาผสมกับสารสกัดก่อน จากนั้นไปใส่รวมกับเซลล์เวลาเลี้ยง พบว่ามันสามารถฆ่าไวรัสได้ ความที่มันจะทำร้ายเซลล์พบว่ามันลดน้อยลงเยอะเลย มันฆ่าได้”
ลักษณะเหมือนอาจารย์บอกว่าเอาเชื้อไวรัสกับฟ้าทะลายโจรมาผสมกันแล้วฉีดในเซลล์ที่มีชีวิต?
ดร.ภญ.อัญชลี : “ปรากฏว่าโควิดถูกทำลายไป เลยมีผลฆ่าเซลล์ลดลง ปรากฎว่ามันถูกทำลายไปก่อน เซลล์ยังอยู่ แต่โควิดอาจถูกทำลายโดยสารสกัดนี่แหละค่ะ”
ถ้าถูกทำเป็นยาจะทำรูปแบบไหน ในเมื่อป้องกันไม่ได้?
นพ. ปราโมทย์ : “รูปแบบที่หนึ่งป้องกันไม่ได้แล้ว อยู่เฉยๆ กินยาแล้วไม่ได้ผล สองก็คือว่าถ้าเราเอายามารวมกับเชื้อ ลองใส่เซลล์คนที่ติดเชื้อ พบว่าเซลล์นี้ไปทำลายเซลล์ของคนได้น้อยลง หมายความว่าตัวไวรัสมันถูกทำลายไปก่อนแล้ว มันเลยเข้าไปทำลายเซลล์ได้น้อยลง แสดงว่าตัวฟ้าทะลายโจรมีผลทำให้ตัวไวรัสเข้าเซลล์ได้น้อยลง มันอาจถูกทำลายไปแล้ว หรือไม่เพิ่มจำนวนเซลล์”
วิธีที่สาม?
ดร.ภญ.อัญชลี : “เซลล์ติดเชื้อไวรัสใส่สารสกัดลงไป พบว่าช่วยลดการแบ่งตัวของไวรัสได้ ก็มีกลไกสองอย่าง คือทำลายไวรัสโดยตรงกับลดการแบ่งตัวของไวรัสในเซลล์”
ทำให้เชื้อไม่แตกตัวเพิ่ม ทำให้ตัวเชื้อน้อยลง ไม่รุนแรงมาก?
นพ. ปราโมทย์ : “ความรุนแรงของโรคอยู่ที่การแบ่งเชื้อด้วย พอเรารู้ว่ามันป้องกันไม่ได้ แต่มันช่วยไม่ให้เพิ่มจำนวนได้ เราก็ศึกษาต่อว่าถ้าจะใช้กับคนไข้จะใช้ยังไง ใช้ปริมาณเท่าไหร่ นี่คือคำถาม ในงานวิจัยในหลอดทดลองเราสามารถคำนวณได้ว่าปริมาณเท่าไหร่ โดสที่เรียกในการรักษา ถ้าเทียบกันแล้วค่อนข้างสูงเป็น 10 เท่า มันเลยมีการพัฒนาเรื่องการทำยาขึ้นมา อย่างจีนเขาทำทั้งยากินและยาฉีดก็มี แต่ประเทศไทยแนวทางพัฒนาเราทำเป็นยากินก่อน เรากินขนาด 3 เท่าของโดสปกติ เวลาเริ่มมีอาการไข้หวัด เป็นไข้ครั่นเนื้อครั่นตัวเจ็บคอ นี่คือโดสปกติ คราวนี้พอเริ่มทดลองในคนไข้โควิด เราก็เริ่มคนที่อาการไม่มาก ไม่รุนแรง เอากลุ่มที่ไม่รุนแรงก่อน แล้วให้กินยาในปริมาณสูง 3 เท่าของปกติ ในการวิจัยใช้สารสกัดก่อน”
ธรรมดากิน 1 เม็ด ถ้าโควิดกินเท่าไหร่?
นพ. ปราโมทย์ : “กิน 3 เม็ดเลย 3 เวลา กิน 3 เท่า จะทดลองเดือนหน้า”
ดร.ภญ.อัญชลี : “ในประเทศจีนเขามีหลักฐานว่าเขาใช้ 3.75 เท่า ฉะนั้น 3 เท่าไม่ถือว่าอันตรายอะไร”
นพ. ปราโมทย์ : “เราคิดว่าเบื้องต้นเราจะทำวิจัยคนไข้ก่อน คนไข้ที่อาการไม่รุนแรง และเราทำวิจัยร่วมกับ 5 หน่วยหลัก ที่รพ.บำราศนราดูร คนไข้คนไหนเข้าหลักเกณฑ์ ไม่รุนแรง ไม่ใช่กลุ่มเสี่ยงเป็นเบาหวานก็ลอง เบื้องต้นลอง 6 รายก่อน ถ้าไม่ได้ผลก็เพิ่มเป็น 5 เท่า เริ่ม 6 ราย 3 เท่าก่อน ถ้าไม่ได้ผลจะเพิ่มเป็น 5 เท่า”
สรุปฟ้าทะลายโจรไม่สามารถป้องกันโควิดได้ สองมันสามารถลดจำนวนโควิดได้จริง โดยเอาเชื้อโควิดกับฟ้าทะลายโจรไปผสมกันแล้วฉีดไปในเซลล์ ปรากฎว่าโควิดตายก่อนที่จะไปถึงเซลล์ สามอาจารย์บอกว่าคนเป็นโควิด-19 เอาเชื้อใส่เข้าไปในเซลล์ เอาสารฟ้าทะลายโจรฉีดเข้าไป ทำให้ไวรัสไม่แตกตัวออก ลดการแบ่งตัว?
นพ.ปราโมทย์ : “สรุปง่ายๆ ป้องกันไม่ได้ สองไม่เพิ่มจำนวน สามฆ่าเซลล์ไวรัสได้ หลักๆ แค่นี้”
ผลิตเป็นยาฉีดหรือเปล่า?
นพ. ปราโมทย์ : “เราทำเป็นยากินก่อน ร่วมมือกับคณะแพทย์ศิริราชพยาบาล สถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ และกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ในการตรวจในป้องปฏิบัติการต่างๆ ดูกลไกร่างกาย ปริมาณยาเป็นยังไง เราจะทำวิจัยในกลุ่มแรก 6 คนก่อน ผมคิดว่าคงใช้เวลาไม่นาน พ.ค. นี้คงใช้วิจัยคำตอบน่าจะได้ 2-3 เดือนนี้”
เหมือนมีแพทย์กลุ่มนึงบอกว่าไม่ใช่ เขาตีตกไปแล้ว ทำไมวันนี้เอากลับมาอีก?
นพ. ปราโมทย์ : “ไม่ใช่หรอกครับ จริงๆ มีการนำมาใช้อยู่ในเรื่องการกิน เบื้องต้นเป็นไข้หวัด”
เรื่องโควิดมีการพัฒนาต่อแน่นอน ย้อนกลับไปที่ฟ้าทะลายโจรจริงๆ ความสามารถมันทำอะไรกับตัวเราได้บ้าง
นพ.ปราโมทย์ : “อย่างที่เรียนฟ้าทะลายโจรมี 4 สรรพคุณใหญ่ อันแรกคือกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ถึงแม้ร่างกายถ้าติดเชื้อจะมีกระบวนการสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาเพื่อกำจัดเชื้อโรค ฟ้าทะลายโจรก็ทำให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมากำจัดเชื้อได้ สองเรื่องต้านไวรัส ทำลายเชื้อ ไม่เพิ่มจำนวน สามต้านการอักเสบ เวลาเกิดกระบวนการอักเสบ อย่างปอดอักเสบ กระบวนการทางร่างกายก็ต้านการอักเสบได้ ลดไข้ด้วย”
ถ้าคนเป็นโรคประจำตัว ทานได้มั้ย?
นพ. ปราโมทย์ : “เราไม่แนะนำในสตรีตั้งครรภ์ กับคนให้นมบุตร หรือคนมีโรคประจำตัว อย่างความดัน กินยาบางอย่าง”
ดร.ภญ.อัญชลี : “คนเป็นความดันต้องระวัง ฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ลดความดัน ถ้าคนรับประทานยาการแข็งตัวของเลือด มันมีฤทธ์ป้องกันการจับตัวของลิ่มเลือด คนแพ้ฟ้าทะลายโจรไม่มีสิทธิ์กินเลย โชคดีอาการแพ้จะเริ่มที่ผิวหนังก่อน ถ้ามีผื่น มีลมพิษก็คือแพ้และให้หยุดใช้ยา ถ้าใช้ต่อไปอาจทำให้หน้าบวม หลอดลมตีบตัน อันตรายถึงชีวิตได้”
ชาวบ้านกินใบสดๆ ได้มั้ย?
ดร.ภญ.อัญชลี : “ได้แต่ขมหน่อย อย่งหนึ่งที่แนะนำถ้าปลูกใช้เอง ให้ปั้นเป็นลูกกลอนเองที่บ้านก็ได้ ตัดส่วนใบมาตากแห้ง บดผสมน้ำผึ้งแล้วปั้นเป็นลูกกลอน ความขมจะน้อยลง”
ระยะเวลาทานนานแค่ไหน?
นพ. ปราโมทย์ : “ช่วงสถานการณ์เหล่านี้เราแนะนำให้กินไม่เกิน 2 วัน ถ้ามีอาการเป็นหวัดครั่นเนื้อครั่นตัวกินเลยทันที ดูอาการไม่เกิน 2 วัน ถ้าไม่ดีขึ้นต้องไปพบแแพทย์ ถ้าอาการดีขึ้นก็กินให้ครบไป กินป้องกันไม่ได้ประโยชน์อะไร นอกจากเป็นแล้ว ต้องป่วยก่อน มันไม่ใช่ยาป้องกัน เป็นยารักษา บรรเทาอาการ”
อีกนานแค่ไหนถึงจะรู้ว่าผ่านการทดสอบโควิด?
นพ.ปราโมทย์ : “ที่เราทดลองกับผู้ป่วยที่สถาบันบำราศฯ ใช้เวลาสัก 2-3 เดือน ซึ่งการวิจัยสามารถทำได้หลายที่ เราทำที่บำราศฯ แต่มีหลายรพ.ที่เขามีศักยภาพ เขาก็ทำวิจัยได้เหมือนกัน”
มีส่งขายต่างประเทศมั้ย?
นพ.ปราโมทย์ : “ก็มี แต่เบื้องต้นเราต้องทำให้มีพร้อมใช้ในประเทศก่อน อันนี้เราเตรียมการให้เกษตรกรปลูกเพื่อเตรียมเป็นยารักษา ตอนนี้เราเตรียมยาสำหรับบุคลากรทางการแพทย์ 5 หมื่นที่ต้องเกี่ยวข้องกับคนไข้ ตอนนี้เรามียาเกือบ 9 ล้านเม็ดนะ เฉพาะที่ทางรพ. ในกระทรวงสาธารณสุขเตรียมได้ หากคนไข้ต้องใช้”
เริ่มต้นจากคนอาการน้อยๆ กิน 3 เท่า?
นพ.ปราโมทย์ : “อันนี้ต้องรอผลวิจัยก่อน”
ยืนยันแล้วว่าป้องกันไม่ได้?
นพ. ปราโมทย์ : “เราพกติดตัวไว้ได้ แต่ไม่ต้องกินนะ”
ดร.ภญ.อัญชลี : “มันแก้ท้องเสียได้ เป็นข้อบ่งใช้ของฟ้าทะลายโจร”
มีทดลองตัวอื่นอีกมั้ย?
นพ.ปราโมทย์ : “มีคิดไว้แต่ยังไม่บอก เดี๋ยวคนไปหากันมาอีก กลัวว่าจะใช้ไม่ถูกวิธี แต่เตรียมไว้แล้ว”
