ชู “สะเอียบโมเดล” สานความเข้าใจรัฐกับชาวบ้าน
“ในอดีตผมถูกแต่งตั้งให้เป็นผู้นำการคัดค้านการสร้างเขื่อนขนาดใหญ่ในพื้นที่ตำบลสะเอียบ จนมองว่าเจ้าหน้าที่ของกรมชลประทานเป็นศัตรู จนถึงขั้นไม่ยอมให้เข้าพื้นที่ แต่หลังจากมหาวิทยาลัยนเรศวรเข้ามาทำหน้าที่เป็นคนกลางประสานจนเกิดความเข้าใจแล้ว ชาวตำบลสะเอียบก็ยินดีที่จะให้ความร่วมมือ เพราะชาวบ้านต่างก็เห็นความสำคัญของการมีแหล่งน้ำ ความในใจของ สมมิ่ง เหมืองร้อง สารวัตรกำนัน ตำบลสะเอียบ อ.สอง จ.แพร่
จากการประสานงานของมหาวิทยาลัยนเรศวรสามารถที่จะลดความขัดแย้งจนนำไปสู่ความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคประชน ทำให้เกิด “สะเอียบโมเดล”ที่เป็นการร่วมกันพัฒนาแหล่งน้ำ ตามความต้องการของชาวตำบลสะเอียบเสนอให้มุ่งไปในการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำตามลำน้ำสาขาย่อยของแม่น้ำยมแทนการสร้างเขื่อนขนาดใหญ่ โดยเบื้องต้นชาวบ้านได้สำรวจและระบุพื้นที่ที่ต้องการให้สร้างไว้แล้ว 4 จุดคือ โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยโป่ง โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยเป้า โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยแม่เต้นตอนบน และโครงการอ่างเก็บน้ำแม่สกึ๋น 2 โดยเบื้องต้นได้ทำการศึกษาผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมและความเหมาะสมโครงการอ่างเก็บน้ำแม่สกึ๋น 2 และโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยเป้า
นายทองเปลว กองจันทร์ อธิบดีกรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้พูดถึงภาพรวมของโครงการนี้ ว่าโครงการพัฒนาแหล่งน้ำในลุ่มน้ำยมตอนบน ปัจจุบันมีโครงการที่อยู่ระหว่างการศึกษาความเหมาะสม และวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) ก็คือ โครงการอ่างเก็บน้ำแม่สกึ๋น 2 และอ่างเก็บน้ำห้วยเป้า ในจังหวัดแพร่ ในส่วนของพื้นที่ตอนล่าง ได้ดำเนินการก่อสร้างประตูระบายน้ำในลำน้ำยม เพื่อกักน้ำในลำน้ำยมไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้ง รวมถึงการขยายผลบางระกำโมเดล สำหรับอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก ก็ดำเนินการอย่างต่อเนื่องกระจายไปทั้งลุ่มน้ำ
อธิบดีกรมชลประทาน อธิบายเพิ่มเติมว่า 2 โครงการที่กำลังศึกษาในจังหวัดแพร่นั้นมีระยะเวลาดำเนินการ ตั้งแต่วันที่ 16 ตุลาคม 2561 และจะสิ้นสุดลงในวันที่ 11 สิงหาคม 2562 ซึ่งแนวทางแก้ไขปัญหาภัยแล้ง น้ำท่วม และฟื้นฟูป่าไม้ในพื้นที่ลุ่มน้ำยม ในปี 2559 กรมชลประทานดำเนินการพิจารณาความเป็นไปได้ของโครงการแหล่งน้ำขนาดเล็ก ที่เป็นความต้องการของประชาชนที่ต้องการอ่างเก็บน้ำเพื่อแก้ปัญหาภัยแล้ง และป้องกันอุทกภัยในช่วงฤดูน้ำหลาก
ด้านนายเฉลิมเกียรติ คงวิเชียรวัฒน์ รองอธิบดีกรมชลประทาน ซึ่งได้ลงพื้นที่ตำบลสะเอียบ ร่วมเสวนาในประเด็น “พัฒนาการความสัมพันธ์ของกรมชลประทาน กับคนสะเอียบ” โครงการศึกษาความเหมาะสมและวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม อ่างเก็บน้ำแม่สกึ๋น 2 และอ่างเก็บน้ำห้วยเป้า ตำบลสะเอียบ อำเภอสอง จังหวัดแพร่ พร้อมกับ นายสุรัช ธนูศิลป์ ผู้อำนวยการสำนักบริหารโครงการในการเสวนาครั้งนี้ เป็นการพูดคุยและรับฟังความเห็นระหว่างชาวบ้านในพื้นที่และกรมชลประทาน เพื่อหาแนวทางการพัฒนาแหล่งน้ำร่วมกัน โดยชาวตำบลสะเอียบมีความต้องการด้านการพัฒนาแหล่งน้ำ
ซึ่งควรดำเนินการตามลุ่มน้ำสาขา จึงเสนอให้ก่อสร้างอ่างเก็บน้ำจำนวน 4 โครงการ คือ อ่างเก็บน้ำห้วยโป่ง อ่างเก็บน้ำห้วยเป้า อ่างเก็บน้ำห้วยแม่เต้นตอนบน และอ่างเก็บน้ำแม่สกึ๋น 2 ซึ่งเป็นที่มาการจ้างศึกษา โครงการศึกษาความเหมาะสมและวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม อ่างเก็บน้ำแม่สกึ๋น 2 และโครงการศึกษาความเหมาะสมและวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น อ่างเก็บน้ำห้วยเป้า โดยทั้ง 2 อ่าง อยู่ในพื้นที่ ตำบลสะเอียบ อำเภอสอง จังหวัดแพร่ และเป็นโครงการที่ราษฎร เป็นผู้จัดลำดับความสำคัญมา โดยมีระยะเวลาดําเนินการศึกษาความเหมาะสมและวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม 300 วัน เริ่มปฏิบัติงานตั้งแต่วันที่ 16 ตุลาคม 2561 และจะสิ้นสุดในวันที่ 11 สิงหาคม 2562 ผลประโยชน์ที่จะได้รับจากการดำเนินโครงการ คือ เป็นแหล่งเก็บกักน้ำเพื่อการเกษตร และการอุปโภค-บริโภคของประชาชนในพื้นที่ รวมถึงการเลี้ยงสัตว์ ซึ่งมักจะขาดแคลนน้ำในช่วงฤดูแล้ง อีกด้วย
“วันนี้ได้เป็นนิมิตรหมายที่ดีที่เราได้มีโอกาสมาในเรื่องของการศึกษาเนื่องจากเราใช้สะเอียบโมเดลก็คือว่าที่ผ่านมานี่เราห่างเหินกระบวนการมีส่วนร่วมแต่วันนี้จากการที่พี่น้องชาวสะเอียบได้ขับเคลื่อนทำให้ทุกภาคส่วนเสียงส่วนน้อยส่วนใหญ่จะต้องพูดคุยกันและรับฟังในเรื่องของการบริหารจัดการน้ำเพราะว่าทุกพื้นที่น้ำเป็นสิ่งจำเป็นเช่นเดียวกันพี่น้องชาวสะเอียบก็มีพื้นที่ทำการเกษตรทำไร่ทำสวนทำพื้นที่ทางการเกษตรมากมายชุมชนที่อยู่ที่นี่มีโรงเรียนมีวัดมีบ้านเรือนเกือบๆจะ 4 ร้อยครัวเรือนทุกคนต้องการน้ำวันนี้เรามาศึกษา” นายเฉลิมเกียรติ คงวิเชียรวัฒน์ รองอธิบดีฝ่ายวิชาการกรมชลประทาน ระบุ
